Informacja o programie „Twoje dane – twoja sprawa”

W dniach 15 – 16 października 2018 r. Warszawie odbyło się szkolenie dla nauczycieli zorganizowane przez Urząd Ochrony Danych Osobowych, mające na celu przybliżenie zasad ochrony danych osobowych w szkołach. Udział przedstawiciela szkoły w szkoleniu był równoznaczny z przystąpieniem szkoły do projektu pt. „Twoje dane – twoja sprawa.

Projekt pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Rzecznika Praw Dziecka oraz Ministra Edukacji Narodowej będzie prowadzony od października do końca maja 2019 r. program ma na celu przybliżenie nauczycielom i uczniom informacji nt. RODO, praktycznego stosowania zapisów ustawy w codzienności szkolnej. Na szkoleniu poruszono m.in. kwestię właściwego przetwarzania danych osobowych uczniów i nauczycieli w szkole i korzystania z monitoringu wizyjnego. Urząd Ochrony Danych Osobowych wydał poradnik zatytułowany „Ochrona danych osobowych w szkołach i placówkach oświatowych”. Można w nim znaleźć m.in. informacje dotyczące:

  • Obowiązku informacyjnego w związku z rekrutacją do szkoły, oznacza on

poinformowaniu o tym, kto, w jakim celu i na jakiej podstawie prawnej będzie wykorzystywał zebrane dane oraz jakie prawa przysługują osobom, których dane są przetwarzane.

  • Obowiązek informacyjny należy spełnić w sposób jasny, przejrzysty i łatwo dostępny dla osoby, której dane dotyczą. Należy unikać języka prawniczego i dostosować treść do odbiorcy.
  • Szkoły i placówki mogą publikować listy przyjętych i nieprzyjętych tylko w swojej siedzibie. Publikowanie wyników rekrutacji na stronie internetowej szkoły jest niedopuszczalne.
  • Monitoring wizyjny, jako inwazyjna forma przetwarzania danych osobowych, powinien być stosowany jedynie wówczas, gdy nie ma innych, mniej ingerujących w prywatność, środków umożliwiających zapewnienie bezpieczeństwa lub ochronę mienia.
  • Decyzję o instalacji kamer należy podjąć po przeprowadzeniu konsultacji ze szkolną społecznością i w uzgodnieniu z organem prowadzącym szkołę (np. jednostką samorządu terytorialnego lub ministrem).
  • Stosowanie atrap kamer, dających mylne poczucie zwiększonego bezpieczeństwa, powinno być zakazane.
  •  Organ prowadzący szkołę nie powinien mieć dostępu do danych zawartych w aktach osobowych nauczycieli. Do tego uprawniony jest tylko dyrektor szkoły.
  • Organ prowadzący szkołę nie powinien mieć dostępu do danych uczniów (i ich rodzin) zawartych w dokumentacji prowadzonej przez szkołę, które odnoszą się do indywidualnych problemów psychologicznych, czy pedagogicznych uczniów.
  • W przypadku szkolnego gabinetu lekarskiego obowiązek zabezpieczenia danych zawartych w dokumentacji medycznej spoczywa na pielęgniarce szkolnej.
  • Wykonywanie przez nauczycieli obowiązków służbowych poza szkołą, stwarza ryzyko naruszenia ochrony danych osobowych. Zatem, jeśli jest to tylko możliwe, należy zrezygnować z praktyki wynoszenia do domu przez nauczycieli arkuszy ocen czy dzienników lekcyjnych. Zabierając klasówki do sprawdzenia w domu, nauczyciel powinien zadbać o to, by dostępu do nich nie miały osoby postronne, np. domownicy.
  • Szkoła może przetwarzać (udostępniać) dane osobowe nauczycieli (nawet bez ich zgody), jeśli dane te nie dotyczą prywatnej sfery ich życia i jeżeli jest to niezbędne do prawidłowego funkcjonowania szkoły, np. informacje o zastępstwach.
  • Szkoła może wykorzystywać adresy e-mail do kontaktu z rodzicami, jeżeli rodzice wyrażą na to zgodę. Nauczyciele powinni przy tym korzystać ze służbowych adresów e-mail oraz odpowiednio zabezpieczać dane osobowe udostępniane w przesyłanych wiadomościach. (niedopuszczalne jest wysyłanie korespondencji do odbiorcy zbiorowego na prywatne e – maile rodziców)
  • Uczniowie mogą pozostawiać w szkole podręczniki podpisane imieniem i nazwiskiem. Najlepiej w indywidualnych zamykanych szafkach, a w przypadku przedszkolaków lub małych dzieci - w sali lekcyjnej w szafce, zamykanej przez nauczyciela.
  • Umieszczanie na tablicach na terenie szkoły danych osobowych uczniów w celu ich wyróżnienia za szczególne osiągnięcia, jak również wywieszanie pod różnego rodzaju pracami artystycznymi podpisów zawierających pełne imiona i nazwiska uczniów, którzy te prace wykonali, nie wymaga wcześniejszej zgody rodziców lub opiekunów prawnych, lub samych uczniów, jeśli są pełnoletni.
  • Publiczne wyczytywanie w czasie uroczystości szkolnej imion i nazwisk uczniów wyróżnionych za wybitne osiągnięcia edukacyjne uznać należy za czynności dozwolone i niewymagające uprzedniej zgody rodzica lub opiekuna prawnego ucznia, albo jego samego, gdy jest pełnoletni.
  • Publikacja zdjęć uczniów na stronie internetowej możliwa jest po uzyskaniu stosownej zgody rodzica bądź opiekuna prawnego albo ucznia, o ile jest pełnoletni. Należy pamiętać, że zgoda ta w każdej chwili może być odwołana.
  • W przypadku udziału w olimpiadzie wiedzy, konkursie lub turnieju zgodę na przetwarzanie danych ucznia musi wyrazić rodzic lub opiekun prawny ucznia, a w przypadku uczniów pełnoletnich, sam uczeń. Dyrektor nie jest upoważniony do wyrażenia takiej zgody.

To jedynie kilka z poruszonych tematów w poradniku, cała publikacja zostanie umieszczona w specjalnej zakładce informującej o przebiegu programu na stronie internetowej szkoły. Dodatkowo istnieje możliwość zgłaszania pytań i wątpliwości nauczycieli, które zostaną przekazane ekspertom.

Każda szkoła biorąca udział w programie podejmuje w tym czasie różnego rodzaju inicjatywy według zaproponowanego przez koordynatora harmonogramu.

Począwszy od listopada w naszej szkole powinny zostać przeprowadzone w ramach godzin wychowawczych, jak i przedmiotów lekcje dotyczące ochrony danych osobowych. Pomocą będą udostępnione przez Urząd Ochrony Danych Osobowych materiały w postaci scenariuszy lekcji oraz gotowych ćwiczeń i gier. Zostaną one umieszone w plikach szkoły oraz w zakładce RODO. Po zakończonych zajęciach zarówno nauczyciele jak i uczniowie będą poproszeni o wypełnienie ankiet ewaluacyjnych, które pozwolą na ocenę efektywności prowadzonego projektu.

Logiem działań w ramach programu „Twoje dane, twoja sprawa” będzie w naszej szkole robot RODUŚ.

  1. Pierwszym punktem harmonogramu jest Dzień Ochrony Danych Osobowych zaplanowany na 25 I 2018 r. W tym dniu w szkole zostanie wyemitowane przez radiowęzeł słuchowisko przygotowane przez uczniów klasy VI pt. „Chronię swoje dane – chronię siebie”. Słuchowisko zostanie nagrane i opublikowane również w zakładce RODO. Na głównym korytarzu stanie tablica świadomości RODO z najważniejszymi hasłami dotyczącymi ochrony danych osobowych.
  1. Na przełomie lutego i marca został zaplanowany Dzień Bezpiecznego Internetu w ramach tej inicjatywy zostanie przeprowadzony w naszej szkole quiz pt. Z RODUSIEM w świecie Internetu” dla klas IV i V. Każda z klas wytypuje 3 osobową drużynę, która rozwiązując zadania dotyczące bezpiecznego korzystania z sieci będzie szukała za pomocą kodów QR szyfru do skrzyni z cybermocą. Drużyna, która znajdzie szyfr otrzyma miano „Strażników cyberprzestrzeni”. (Za udział w quizie nagroda prócz dyplomu w postaci 5-6 z informatyki)

Uczniowie klas III, VI , V i VI w ramach zajęć techniki wykonają zakładki do książek, na których umieszczone zostaną rady dotyczące zachowania bezpieczeństwa w Internecie. Zakładki te przekażemy do biblioteki szkolnej i miejskiej.

  1. W lutym, marcu i w kwietniu zostały zaplanowane działania w ramach Dni Bezpieczeństwa Cyfrowego. Zostaną ogłoszone dwa konkursy: pierwszy w dwóch kategoriach klas I- III i IV – VIII na plakat pt. „Bezpieczni w cyberprzestrzeni”, najlepsze plakaty zostaną pokazane na specjalnej wystawie.

Drugi konkurs będzie dotyczył opracowania książeczki pt. „Roduś w cyberprzestrzeni” do jej stworzenia zostaną zaangażowani uczniowie klas IV – VIII, którzy będą mieli zadanie napisać opowiadania na sześć podanych tematów ( każdy uczeń będzie mógł sobie wybrać temat)

- przemoc ( hejt),

- złośliwe oprogramowanie

- niebezpieczne relacje z nieznanymi użytkownikami internetu

- ochrona własnego wizerunku w sieci

- prawa autorskie

-bezpieczeństwo finansów

Najlepsze opowiadania zostaną odczytane w klasach I-V, których uczniowie wykonają ilustracje na ich podstawie. Prace uczniów, zarówno plastyczne, jak i opowiadania zostaną złożone w książeczkę, której egzemplarz przekażemy do biblioteki szkolnej i miejskiej.

  1. Projekt w naszej szkole zostanie zakończony w maju Międzyszkolnym konkursem wiedzy o ODO „Twoje dane – twoja sprawa”. Zostaną przygotowane zestawy zadań dla przeciwników (uczniów z innych szkół), a uczniowie z zaproszonych szkół przygotują zadania dla naszych uczniów. Wygra ta drużyna, która pierwsza poprawnie rozwiąże zadania od przeciwników.

Danuta Sowińska

Powrót na górę